Podcast

Beter | BNR

BNR Nieuwsradio

De zorg in Nederland heeft het moeilijk. Met een toenemende vergrijzing wordt de vraag om zorg groter en het arbeidspotentieel krapper. Dat zet de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg enorm onder druk. We zullen het zorgsysteem dus slimmer en efficiënter moeten inrichten. Gelukkig wordt daar hard aan gewerkt. Technologie, wetenschap en experimentele behandelaren spelen een steeds grotere rol. Zorgrobots, slimme kleding, kunstmatige intelligentie, personalised medicine, betere afspraken en vernuftige bedrijfsvoering dragen hier allemaal aan bij. Deze ontwikkelingen verlagen de werkdruk van zorgprofessionals, zodat ze meer tijd hebben voor het mensenwerk: zorgen voor anderen. Over BNR Beter In BNR Beter – Over de Zorg voor Morgen wordt onderzocht welke prachtige ontwikkelingen er gaande zijn, hoe die in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden. Presentator Nina van den Dungen interviewt de bedenkers van de nieuwste zorginnovaties en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen wiens werk verlicht worden door deze veranderingen. Nina gaat samen met redacteur Sterre ten Houte de Lange op reportage naar de ziekenhuizen, UMC’s, zorginstellingen, laboratoria en testruimten waar deze nieuwe technieken worden ontworpen of voor het eerst worden ingezet in de patiëntenzorg. Elke aflevering stellen we onszelf een aantal vragen: wat is het probleem waar de zorgprofessionals en patiënten tegenaan lopen? Welke oplossing is daarvoor bedacht? Is deze oplossing efficiënter, effectiever en goedkoper dan hoe het eerder ging? Hoe kijken de behandelend artsen naar deze ontwikkelingen? Lukt het om de innovaties te implementeren? Welke obstakels komen de wetenschappers en uitvinders tegen? Over de makers Nina van den Dungen is journalist en presentator bij BNR Nieuwsradio. Nina presenteert naast BNR Beter het programma Doorgelicht en is onder meer wekelijks te horen in de Ochtendspits. Sterre ten Houte de Lange is zorgjournalist en redacteur bij BNR Nieuwsradio. Ze maakte eerder voor BNR de podcast Uitgedokterd: HIV - de Hemel kan wachten.

Lees meer

Afleveringen

14 okt. '24

'Artsen weten onvoldoende hoe ze met AI moeten werken'

De zorg van de toekomst zal steeds meer bestaan uit kunstmatige intelligentie, waarbij computers onze gezondheid in de gaten houden en kunnen voorspellen wanneer we ziek worden. Maar daarbij rijst ook de vraag: hoe veilig is het om steeds meer over te laten aan AI? Weten artsen én patiënten wel precies waarmee ze werken en of het systeem goed getraind is? Dit bespreken we met Eva Deckers, hoofd van het AI-centrum van het Catharina ziekenhuis in Eindhoven en professor Carl Moons, directeur AI in de zorg, van het UMC Utrecht. Deze uitzending is opgenomen vanaf de 'AI in de zorg'-tentoonstelling in het Philips museum. See omnystudio.com/listener for privacy information.

7 okt. '24

'Politiek moet zich niet bemoeien met streekziekenhuizen'

Hebben we in de toekomst nog wel streekziekenhuizen? Want nu het Zuyderland ziekenhuis hun dependance in Heerlen deels sluit komt die vraag steeds vaker omhoog. Politiek Den Haag bemoeit zich er stevig mee. PVV, PvdA en SP willen het ziekenhuis openhouden terwijl PVV-minister Agema het besluit overlaat aan het ziekenhuis, en dié wil de zorg in Heerlen juist wil afschalen. In deze uitzending van BNR Beter de bestuursvoorzitter van Zuyderland, David Jongen. En de bestuursvoorzitter van het Gelre ziekenhuis, Pier Eringa, die twee jaar geleden voor dezelfde keuze stond. Beide bestuurders van topklinische ziekenhuizen. Geboortezorg Want hoe verhit de politieke opinies ook zijn, feit is dat de zorgvraag verschuift. In Zutphen werden nog maar twee baby's per dag geboren. Dus besloot Eringa het geboortehuis in Zutphen te sluiten. ‘Voor een geboortehuis moet ik 24/7 een team aan artsen en verpleegkundigen klaar hebben staan. Dat kan niet uit.’ Kwaliteit Helemaal niet als je kampt met personeelstekorten – zoals overal in de zorg maar in deze streekregio's al helemaal. Beide ziekenhuizen hebben te maken met een combinatie van te weinig complexe zorg, en te weinig artsen en dus ook te weinig routine voor deze complexe zorg om aan de kwaliteitseisen te voldoen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

30 sep. '24

Ziekenhuis monitort binnenkort vanuit een controlecentrum

Met de nieuwste draadloze sensoren kunnen we patiënten beter in de gaten houden. Het vraagt een compleet nieuwe werkwijze voor het verpleegkundigen, maar het is beter, goedkoper en tijdbesparend. Patiënten op de verpleegafdeling worden normaalgesproken drie keer per dag gecontroleerd op hun bloeddruk, temperatuur, hartfrequentie, saturatie. Eén keer per dienst van de verpleegkundige. Het risico is dat de patiënt in de tussentijd ongemerkt achteruitgaan of een wegzakker krijgt. Koeien-sensor Dat overkwam een familielid van tech-ondernemer Gerard Griffioen, en de man overleed op de verpleegafdeling van het ziekenhuis. Dat moet toch anders kunnen, dacht Griffioen. Toevallig had hij een sensor ontworpen voor koeien-houders die rustig 100 koeien tegelijkertijd meet. De boer kan zo in een oogopslag zien welke koe minder herkauwd en dus niet zo lekker gaat. Griffioen ontwikkelde zijn koeiensensor door tot het geschikt was voor mensen en inmiddels gebruiken meerdere ziekenhuizen deze oorsensor om de patiënten op verpleegafdelingen continu te monitoren. Medisch regiecentrum In het UMC Utrecht hebben ze ook een medisch regiecentrum, waar ze patiënten continu monitoren. Het zijn nu nog maar twee afdelingen, maar het breidt binnenkort uit. Deze manier van monitoren is wennen voor de verpleegkundigen, die ineens veel meer informatie hebben van hun patiënten. Maar het is wel veiliger en efficiënter, dan de drie puntsmetingen per etmaal. Martine Breteler doet al jaren onderzoek naar deze draadloze sensoren, die tegenwoordig als paddenstoelen uit de grond schieten. Zij ze vertelt in deze uitzending dat een medisch certificaat alleen nog niet voldoende garantstelling is dat de metingen van de betreffende sensor ook de gewenste medische accuratie hebben. Het is dus opletten geblazen, als je met sensoren aan het werk gaat. See omnystudio.com/listener for privacy information.

16 sep. '24

AI schrijft nu de mails van artsen aan patiënten

Kunstmatige intelligentie kan het leeuwendeel van de zorgadministratie doen, waardoor zorgpersoneel de handen vrij heeft voor hun patiënten. Ontslagbrieven schrijven, patiëntenvragen beantwoorden, no shows voorspellen en dossiers samenvatten. AI kan 80% van de administratie overnemen, of zelfs 90 proces. Daar zijn teamleider implementatie van AI in het UMC Utrecht Ilse Kant en CMIO van het UMC Groningen Tom van der Laan het nog niet precies over eens, maar dát AI de 'pyjamatijd' van artsen, de administratie en voorbereidingen die zijn nu 's avonds laat nog aan het doen zijn, kan overnemen, dát weten zij zeker. Wel belangrijk: instrueer de AI goed. Want geef je te weinig informatie, dan bedenkt deze software lukraak afspraken en klachten. En als je niet zegt dat de mails 'beleefd en vriendelijk' moeten zijn, dan komt het ding met hele aparte suggesties...See omnystudio.com/listener for privacy information.

9 sep. '24

Makkelijk thuis testen op een hartaanval of nierschade

Niet meer naar een ziekenhuis, maar thuis uitvinden of je iets mankeert. De nieuwste testen detecteren hartfalen en nierschade. Een wattenstaafje in je neus en je weet of je besmet bent. Met corona hebben we allemaal kennis gemaakt van thuisdiagnose. Er zijn nog veel meer thuistesten die de zorg kunnen ontlasten. Hartaanval Denk bijvoorbeeld aan mensen die denken dat ze een hartaanval hebben gehad. Dagelijks melden zich in Nederland ruim 2500 mensen met klachten van pijn op de borst bij huisarts, huisartsenpost of 112. Om het zekere voor het onzekere te nemen, worden deze mensen met gillende sirenes naar de spoedeisende hulp gebracht. In 85 procent van de gevallen is dat, soms traumatiserende ritje, overbodig. Het Limburgse ziekenhuis VieCuri ontwikkelde een test die huisartsen en ambulancepersoneel kan gebruiken om een hartinfarct te detecteren met een simpel vingerprikje. Cardioloog Joan Meeder vertelt hoe de test in zijn werk gaat. Nierschade Een op de tien Nederlanders heeft chronische nierschade. Daar merk je meestal niks van, maar het kan wel resulteren in hart- en vaatziektes of zelfs dialyse of een niertransplantatie. Met een urinetest en een app kan iedereen nu thuis testen op nierschade. Ron Gansevoort, hoogleraar Nierziekten van het UMC Groningen, wil graag dat deze test voor iedereen in Nederland beschikbaar wordt. Drogist Hoewel beide artsen trots zijn op de innovatieve thuistesten, zijn ze beide tegen het vrij verkrijgbaar stellen van deze testen bijvoorbeeld bij de drogist. Meeder: 'De test sluit een hartaanval uit, maar er kan nog steeds iets anders, ernstigs aan de hand zijn.' Daarom wil hij liever dat het instrument beschikbaar wordt voor huisartsen en ambulance personeel, en niet zomaar overal te koop komt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

2 sep. '24

Hoe spelletjes jouw kind aan het vapen krijgen

Wist jij dat er vapes bestaan met spelletjes erop. Neem een trekje na een game over en je kan weer verder spelen. "Dit is de manier waarop de tabaksindustrie kinderen verslaafd krijgt aan vapes en verslaafd aan nicotine", vertelt Esther Croes, tabaksexpert bij het Trimbos-instituut. Zij ziet zorgelijke ontwikkelingen in het onderzoek dat het Trimbos-instituut doet naar vapen en rokende jongeren. Een op de vijf jongeren heeft afgelopen jaar gevaped. Zelfs kinderen van 10, 11 en 12 jaar oud vapen wel eens: 8% van de kinderen in groep 7 en 8 hebben afgelopen jaar gevaped. En twee derde van de vapers rookt ook. "Op die manier gaan we de rookvrije generatie niet halen." Vapen is lang niet zo onschuldig als we denken. De vraag is: hoe krijg je je tiener van die e-sigaretten af? Kinderlongarts Noor Rikkers (LUMC) en stoppen-met-roken-coach Sylvia Heddema, schreven samen het boek "Stoppen met vapen” dat vorige week verscheen. De belangrijkste tip voor ouders: wordt niet boos. Stel daarentegen wat en hoe vragen: wat weet jij van vapen? Hoe kom je eraan? Luister de hele aflevering om meer te leren over vapen, de gezondheidsschade van vapen, de producten die er op dit moment in de markt is en hoe je jouw kind kan helpen om te stoppen met deze e-sigaretten. See omnystudio.com/listener for privacy information.

19 aug. '24

Is dure particuliere ouderenzorg beter dan reguliere ouderenzorg?

De groep ouderen die veel zorg nodig heeft groeit gigantisch. En het aantal verpleeghuisplekken groeit niet mee. Nu al wachten er 22-duizend mensen op een kamer en die wachtlijst wordt nog véél langer de komende tijd. Investeerders spelen daar handig op in: commerciële zorghuizen schieten als paddenstoelen uit de grond, maar hoe zit het daar met de kwaliteit van zorg? Waar kun je als hulpbehoevende oudere nou goed terecht de komende jaren? Te gast zijn: Hilde Verbeek, hoogleraar aan de Universiteit Maastricht, gespecialiseerd in de Zorgomgeving voor Kwetsbare Ouderen. Loek Winter, zorgondernemer en bestuurder van de ouderenzorg-franchiseketen de Herbergier. Om te beginnen met de vraag: is een gevulde spaarpot een garantie voor betere zorg? Verbeek en Winter denken van niet. De zorg is zo geprotocolleerd dan commerciële of 'particuliere' ouderenzorgorganisaties niet andere of betere zorg leveren dan de reguliere ouderenzorgorganisaties. Wel is de sfeer in een particuliere ouderenzorg anders. Bij de Herbergier krijgen zorgverleners meer ruimte om hun werk zelf in te vullen. De focus ligt op samen leven, en niet op medicaliseren. Dit is een herhaling van de uitzending van 15 april vanwege de zomerperiode bij BNR. See omnystudio.com/listener for privacy information.

12 aug. '24

AI wordt nog maar amper gebruikt in de zorg

Het is een schrikbeeld én een uitkomst voor het personeelstekort: AI die de zorg overneemt. Maar hoever zijn we nou eigenlijk? Volgens Kicky van Leeuwen, die gepromoveerd is op de toepassingen van AI in de zorg, wordt het een stuk minder veel gebruikt dan het lijkt. Eigenlijk wordt AI nu alleen nog gebruikt voor het analyseren van beelden (MRi-scans en CT-scans). Radioloog Merel Huisman vindt dat zij nog steeds beter is dan de AI die zij gezien heeft in haar vakgebied. Een radioloog kan namelijk álle typen beelden analyseren, terwijl een En toch gaat AI veel meer werk van artsen overnemen in de nabije toekomst, zegt Geert Litjens, hoogleraar Al voor de analyse van medische beelden in de pathologie en radiologie, verbonden aan het Radboud UMC. 'AI gaat artsen niet vervangen. Maar het gaat werk doen van artsen die wij graag hadden willen hebben', legt hij uit. We móeten binnenkort AI wel deels het werk van artsen laten doen, omdat er zometeen simpelweg niet genoeg radiologen zijn om al het werk te doen. Een eerste toepassing die dichtbij is, is het analyseren van screeningsbeelden. Screening op borstkanker of prostaatkanker bijvoorbeeld. Die beelden lijken veel op elkaar, waardoor een AI hier makkelijk op te trainen is (en het is voor artsen saai, repetatief werk). De grote vraag is dan: hoeveel foutmarge accepteren we van een algoritme zoals AI? See omnystudio.com/listener for privacy information.

5 aug. '24

Wat hebben ketamine en depressie met elkaar te maken?

Ongeveer 1,2 miljoen mensen in Nederland slikken antidepressiva. En één op vier Nederlanders krijgt tenminste één keer in z'n leven in depressie. Er zijn tientallen soorten therapie, maar garantie op succes is er zeker niet. De laatste tijd wordt er ook in de medische wereld steeds meer geëxperimenteerd met psychedelica zoals ketamine, die je wellicht meer als partydrug kent, en de resultaten lijken veelbelovend. Psychiater Robert Schoevers, hoogleraar bij het UMC Groningen, doet dat onderzoek. En Pim Cuijpers, emeritus-hoogleraar klinische psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, staat bekend als één van de meest vooraanstaande onderzoekers naar effectieve behandelingen in de ggz. Hij vindt dat we moeten stoppen met het ontwikkelen van nog meer nieuwe behandelingen. We zouden veel meer moeten kijken naar welke bestaande behandelingen bij welke patiënten het beste werken. Want dát weten we nu niet. We proberen maar wat. See omnystudio.com/listener for privacy information.

29 jul. '24

Hoever is de zorg met robots?

Robots in de zorg, op papier lijkt dat een geweldige oplossing voor het personeelstekort. Want er kan al van alles: Van robotarmen die opereren, tot rijdende gevallen die medicijnen rondbrengen en mensen vermaken. In hoeverre maken we al optimaal gebruik van de mogelijkheden en wat komt er in de toekomst aan? Ik bespreek het met Maroeska Rovers, hoogleraar medische technologie en innovatie aan het Radboud UMC en wetenschappelijk directeur van TechMed centre van de Universiteit van Twente. Ze is gespecialiseerd in besluitvorming over robots in de zorg. In deze aflevering twee reportages. De eerste is de operatierobot Da Vinci uit het UMC Utrecht en de chirurg die daar veel mee werkt: Jelle Ruurda. En de andere is robot Tonny, de robot die gebruikt wordt in de geestelijke gezondheidszorg. Onder andere in ggz-Oost Brabant. En de psychiatrisch verpleegkundige Ton de Kleijn. See omnystudio.com/listener for privacy information.